Aralık ayında doların yükselişinin Merkez Bankası’na maliyeti ağır oldu ve rezervlerinde büyük kayıp yaşandı. Aralık ayında yapılan beş müdahalenin büyüklüğü 7,28 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylelikle Merkez Bankası’nın rezervi son 20 yılın en düşük seviyesine indi.
BOLD ANALİZ – Merkez Bankası, 17 Aralık’ta yaptığı beşinci doğrudan döviz satışı müdahalesinin büyüklüğünün 2,12 milyar dolar olduğunu duyurdu. Böylelikle Aralık ayında yapılan beş müdahalenin büyüklüğü 7,28 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankası’nın rezervi de son 20 yılın en düşük seviyesine indi.
2014’TEN SONRA İLK KEZ MÜDAHALE GERÇEKLEŞTİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 17 Aralık’ta dövize yapılan 5. doğrudan müdahalenin büyüklüğünü açıkladı. Açıklamaya göre, Merkez Bankası 17 Aralık’ta piyasaya doğrudan 2,12 milyar dolarlık döviz sattı.
Böylelikle Aralık ayında yapılan beş müdahalenin büyüklüğü 7,28 milyar dolara yükseldi.
TCMB 1 Aralık’taki ilk döviz müdahalesinde 844 milyon dolar, ikinci müdahalesinde 504 milyon dolar, üçüncü müdahalesinde 687 milyon dolar, dördüncü müdahalesinde ise 3,12 milyar dolarlık döviz satmıştı. TCMB 1 Aralık’ta, Ocak 2014’ten sonra ilk kez döviz satış müdahalesi gerçekleştirmeye başlamıştı.
MB REZERVLERİ SON 20 YILIN EN DİP SEVİYESİNDE
Bu arada birkaç haftadır sert düşüşler kaydeden TCMB rezervleri 31 Aralık haftasında da gerilemeyi sürdürdü ve net uluslararası rezervleri swap hariç 8,3 milyar dolara geriledi. 24 Aralık haftasında net rezervler 8,6 milyar dolar olarak kaydedilmişti.
Böylece TCMB’nin net uluslararası rezervleri geçen yıl içinde görülen dip seviyelerin de altına inerek Ağustos 2002’den bu yana yeni en düşük seviyeye indi.
Swaplar hariç tutulduğunda ise net rezervlerin eksi 56,4 milyar dolara kadar düştüğü izlendi. 10 Aralık haftasında net rezerv eksi 38,8 milyar dolar, 17 Aralık haftasında eksi 46,7 milyar dolar ve 24 Aralık haftasında eksi 55,7 milyar dolar idi.
Net rezervler böylece 4 haftada 17,6 milyar dolar eridi.
Brüt rezervler ise 10 Aralık’ta 123 milyar dolardan 31 Aralık’ta 111,1 milyar dolara geriledi. Brüt rezervlerdeki erime de 11,9 milyar dolar olarak gerçekleşti.
BRÜT VE NET DÖVİZ REZERVİ NEDİR?
Merkez Bankası, döviz rezervlerinin tamamının sahibi değil. TCMB’nin rezervlerinin bir bölümü bankaların Merkez Bankası’nda tutmak zorunda olduğu zorunlu karşılıklardan oluşuyor
Bunları bir çeşit emanet döviz olarak görmek mümkün. Döviz rezervlerinin bir bölümünün emanet olması nedeniyle Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin toplamı brüt döviz rezervlerini gösteriyor.
Merkez Bankası’nda emanet olarak duran miktarlar düşüldüğünde net döviz rezervine ulaşılıyor.
Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri swap hariç 31 Aralık haftasında 8,3 milyar dolara geriledi. Emanet paraların da bulunduğu brüt rezerv ise 111,1 milyar dolar seviyesinde.
SWAP HARİÇ NET REZERV NE DEMEK?
Aslında net rezerv miktarı, swap işlemleriyle elde edilmiş (emanet) dövizleri kapsadığı için bu rakam da tam olarak net rezervi ifade etmiyor.
Bu yüzden net döviz rezervini görebilmek için bu miktardan swap karşılığı elde edilmiş döviz tutarını da düşmek gerekiyor.
Swaplar hariç tutulduğunda Türkiye’nin net döviz rezervleri geçen hafta eksi 56,4 milyar dolara düşmüş durumda.
NET DÖVİZ REZERVİ NEDEN ÖNEMLİ?
Döviz rezervleri bir ülkenin dış borç ödemesinde elini rahatlatırken, gerekmesi halinde harcayabileceği bir kaynak olması açısından önem taşıyor. Ekonomistler, piyasada genel kural olarak net rezervlerin üç aylık ithalatı karşılayacak miktarda olmasının beklendiğini belirtiyor.
Türkiye’nin döviz rezervlerinin gelinen mevcut durumda bu miktarın altına düştüğü görülüyor.
Ekonominin yavaşlaması durumunda TCMB’nin elindeki rezervleri borç ödemesinde tampon olarak kullanması gerekebilir; net rezervlerin eksiye düşmesi ise bu konuda elinin kuvvetli olmamasına neden oluyor.
2021’de akaryakıta 46 kez zam yapıldı: Fiyatlar her 6 günde bir değişti