Türkiye’de artan yem fiyatları ve son zamlarla birlikte ‘karkas et’in fiyatı 60 liraya yaklaştı. Birçok et türünün fiyatı ise 100 lirayı geçti. Almanya ise bu konuda birkaç yıldır farklı bir dertten muzdarip: Et fiyatlarının ucuzluğu. Türkiye kökenli yeni çevreci Tarım ve Gıda Bakanı Cem Özdemir’in açıklamaları da tartışmalara farklı bir boyut kazandırdı.
BOLD ANALİZ – Samanı dahi dışarıdan ithal eder konuma gelen Türkiye’de yem fiyatları da dövizdeki artışla birlikte astronomik biçimde arttı. Üreticiden yaklaşık 60 liraya alınan karkas et halkın sofrasına gelinceye kadar çoğu et türünde 100 lirayı buluyor ve hatta aşıyor. Hal böyle olunca çoğu vatandaşın gramla aldığı et, kuyumcu terazisine düşmek üzere.
AKP’nin ‘Türkiye’yi kıskanıyorlar’ diye anlattığı Almanya ise özellikle son birkaç yıldır et fiyatlarının ucuzluğundan rahatsız. Bu durum resmi ağızdan, Türkiye asıllı çevreci yeni Tarım ve Gıda Bakanı Cem Özdemir tarafından da dile getirilince farklı tepkiler geldi.
İşte ‘Türkiye’yi kıskanan’ Almanya’daki durum ve serbest piyasa koşullarında bu nasıl sağlanıyor?
ET TÜKETİMİ TÜRKİYE’NİN 5 KATI
Almanya’da her vatandaş yılda ortalama 60 kilogram civarında et tüketiyor. Bu rakamı 90 kilograma kadar çıkartan çalışmalar da bulunuyor.
Almanya Beslenme Birliği, halkın tükettiği etin yarısının da pekala yetebileceği görüşünde.
Türkiye’de ise kişi başına düşen et tüketimi yıllık 12 kilogram civarında.
FİYATLARI SERBEST PİYASA BELİRLİYOR
Almanya’da et fiyatları serbest piyasa koşullarında arz ve talep dengesine göre haftalık olarak belirleniyor.
Üretici birlikleri bir fiyat tavsiyesinde bulunuyor. Ancak mezbahalar ile fabrikalar için bunun bir bağlayıcılığı bulunmuyor.
Fiyatlar temelde hayvancılık yapan çiftçilerle mezbahalar arasındaki anlaşmalarla saptanıyor. Ürünün tüketiciye ulaşan fiyatında mezbahaların elindeki et türü ve market işleten büyük gıda devleri arasındaki pazarlıklar önemli rol oynuyor.
İhracat, tatil veya mangal dönemlerinde fiyatlar hafif yükselebiliyor.
Almanya’da gıda sektörüne yön veren dört büyük şirket bulunuyor. Bu marketler arasındaki yoğun rekabet son yıllarda fiyatları epeyce aşağı çekerek tüketiciyi sevindirdi.
İstatistiklere göre Almanya, satın alma gücüne oranla et fiyatlarının Avrupa Birliği ortalamasının epey altında olduğu bir ülke. Asgari ücret alan bir kişi, yarım saatlik ücretiyle bir kilogram kıyma satın alabiliyor.
ESKİ TARIM BAKANI DA RAHATSIZDI
Almanya’daki et fiyatlarının ucuzluğu, Angela Merkel’in hükumetleri göndeminde de gündeme gelmiş; Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) Partili eski Tarım ve Gıda Bakanı Julia Klöckner de et fiyatlarının ucuzluğundan şikayet etmişti.
Alman Bakan, “Hiçbir Avrupa ülkesinde bu kadar düşük fiyatlar yok. Et sıradan bir ürün değil, onun için hayvanlar yaşıyor ve kesiliyor” diyerek etik problemlere de dikkat çekmişti.
ÇEVRECİ TARIM BAKANI ÖZDEMİR KONUYA EL ATTI
Almanya’da Aralık ayında muhafazakar Hristiyan Demokratlardan görevi devralan sol-çevreci ağırlıklı Soyal Demokrat-Yeşiller-Hür Demokrat Partili yeni hükumet bu konunun üzerine daha çok gidecekmiş gibi görünüyor.
‘Çevreci’ Yeşiller Parti’sinden Tarım ve Gıda Bakanlığı görevine getirilen Türkiye asıllı Cem Özdemir’in Bild gazetesine yaptığı açıklamalar konuya yeni bir boyut kazandırdı.
Almanya’da insanlar sağlıksız besleniyor” diyerek ucuz gıdaya savaş açan Cem Özdemir, hazır gıda yönetmeliğine yeni kısıtlamalar getirileceğini ve gıda kalitesinin iyileştirilmesi ile fiyatların artacağını ifade etti.
Almanya’da insanların aşırı yağ, tuz ve şeker içeren ucuz gıda nedeniyle sağlıksız beslendiğini kaydeden Yeşiller Partili Tarım Bakanı, gelecekte sağlıklı beslenmeyi teşvik edeceklerini ve ‘çöp değerine’ fiyatla pazarlanan ucuz gıdayla mücadele edeceğini söyledi.
Özdemir, “Gıda fiyatları ‘ekolojik gerçekliği’ yansıtmalı” diye konuştu.